της Αρετής Γεωργιλή *
Σαν σήμερα, στις 8 Μαρτίου του 1857, στις ΗΠΑ, εργάτριες αποφάσισαν να κινητοποιηθούν, διαμαρτυρόμενες για τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας και τους πολύ χαμηλούς μισθούς και διεκδικούσαν μεταξύ άλλων ίσες απολαβές με τους άνδρες.
Σήμερα, 8 Μαρτίου του 2017, εκατόν εξήντα χρόνια πέρασαν και όμως στη βασική φιλοσοφία τους οι διεκδικήσεις παραμένουν οι ίδιες. Οι καιροί άλλαξαν, πολλά και σημαντικά βήματα έχουν γίνει προς την επίτευξη της πραγματικής ισότητας, οι γυναίκες μπορούν πια να επιχειρούν, συμμετέχουν σε Διοικητικά Συμβούλια, ανεβαίνουν την κλίμακα της διοικητικής ιεραρχίας και καταλαμβάνουν υψηλές θέσεις.
Πολλοί θα μπορούσαν να παρασυρθούν από την εικόνα αυτή, πιστεύοντας ότι η ισότητα, τουλάχιστον για τον δυτικό κόσμο, έχει πια κατακτηθεί.
Η αλήθεια είναι όμως πολύ διαφορετική.
Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Διεύθυνση Εσωτερικής Αγοράς, Βιομηχανίας και Επιχειρηματικότητας), ενώ σε σύνολο πληθυσμού στις χώρες-μέλη, οι γυναίκες είναι περισσότερες από τους άνδρες, αυτή η αναλογία δεν αποτυπώνεται στην επιχειρηματικότητα, όπου μόλις το 1/3 είναι γυναίκες επιχειρηματίες. Στο ίδιο πνεύμα, πρόσφατη έρευνα της εταιρείας Quantopian αναφέρει ότι, παρά το γεγονός ότι η απόδοση των γυναικών ανωτέρων στελεχών υπερτερεί της ανδρικής κατά 3 προς 1 σε βάθος δωδεκαετίας, η γυναικεία επιχειρηματικότητα και η επιλογή γυναικών σε κομβικές θέσεις δεν είναι ανάλογη.
Είναι ενδεικτικό ότι μόλις 5 από στις 100 FTSE εταιρείες έχουν γυναίκες στο τιμόνι, ενώ είναι μόλις 23 στις Fortune 500, ενώ μόλις το 18% των Startups στις ΗΠΑ έχουν τουλάχιστον μία γυναίκα στο σχήμα τους.
Όπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η γυναικεία δημιουργικότητα και επιχειρηματική δυναμική δεν έχουν αξιοποιηθεί παρά ελάχιστα και ο λόγος που συμβαίνει αυτό είναι κυρίως, με αναφορές των ίδιων των γυναικών και κατά προτεραιότητα:
α) H χαμηλή πρόσβαση στη χρηματοδότηση.
β) H έλλειψη εκπαίδευσης.
γ) H χαμηλή πρόσβαση στην ενημέρωση.
δ) H αδυναμία να συνδυαστεί η επιχειρηματική δραστηριότητα με την οικογένεια.
Τα τελευταία μάλιστα χρόνια, η αδυναμία πολλών γυναικών να συνδυάσουν την καριέρα με την οικογενειακή ζωή έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη μίας τάσης που ονομάζεται Mumpreneurship από γυναίκες οι οποίες αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την καριέρα τους και να αυτοαπασχοληθούν, φροντίζοντας ταυτόχρονα και τα παιδιά τους, αφού η φροντίδα του παιδιού είναι ακόμη και σήμερα στενά συνδεδεμένη κυρίως με τη μητέρα.
Ακόμη όμως και Mumpreneur οι γυναίκες έχουν ακόμη πολλά εμπόδια και προκαταλήψεις να υπερπηδήσουν. Μόλις το 2,7% από όλες τις venture capital επενδύσεις μέχρι και το 2015 κατευθύνθηκε σε επιχειρήσεις που ίδρυσαν γυναίκες ή είχαν στην ιδρυτική τους ομάδα έστω και μία γυναίκα σύμφωνα με περσινό άρθρο των Financial Times, ενώ στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, μόλις το 4% της συνολικής αξίας των δανείων προς μικρές επιχειρήσεις κατευθύνεται σε γυναίκες επιχειρηματίες (Majority Report of the US Senate Committee on Small Business and Entrepreneurship).
Πέρα όμως από τις εγγενείς δυσκολίες στην πρόσβαση στη χρηματοδότηση, το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι γυναίκες επιχειρηματίες ή στελέχη επιχειρήσεων είναι η στερεοτυπική αντίληψη της κατά βάση ανδροκρατούμενης επιχειρηματικής κοινωνίας και τα φαινόμενα σεξισμού αλλά και σεξουαλικής παρενόχλησης που τα στατιστικά στοιχεία που διαθέτουμε, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, αποδεικνύουν ότι δεν έχουν καθόλου εκλείψει.
“Το βιογραφικό σου είναι πολύ καλό, αλλά έχεις δυο παιδιά και δεν βλέπω πως θα τα καταφέρεις“. “Αν μείνεις έγκυος τι θα γίνει;”. “Αυτή είναι ανδρική δουλειά” ή ακόμη το σύνηθες “Δουλεύει σαν άντρας” από τους περισσότερο καλοπροαίρετους συναδέλφους, είναι μόνο λίγες από τις εκφράσεις που απαντούμε καθημερινά στο περιβάλλον μας και αποθαρρύνουν τις γυναίκες από το επιχειρείν.
Είτε λοιπόν Mumpreneur είτε Entrepreneur είτε Startupper, o δρόμος είναι ακόμη μακρύς γι’ αυτό και η σημερινή ημέρα δεν είναι γιορτή-αλλιώς δεν θα χρειαζόταν να υπάρχει- αλλά μία ακόμη θλιβερή επέτειος που μας θυμίζει πόσα ακόμη μένουν να κατακτηθούν.
* η Αρετή Γεωργιλή είναι διαχειρίστρια του concept βιβλιοπωλείου Free Thinking Zone και του Free Thinking Zone Lean in, πρώτου κύκλου στην Ελλάδα της διεθνούς πλατφόρμας για την ισότητα Lean In.
