Σχεδόν οι μισές από τις οικογενειακές επιχειρήσεις που συμμετείχαν σε έρευνα της ΕΥ χρησιμοποιούν τις επενδύσεις με κοινωνικό αντίκτυπο στα πλαίσια της φιλανθρωπικής τους δράσης, ενώ οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις έχουν την τάση να αναπτύσσουν εντονότερη σχετική δράση από τις μικρότερες. Αυτό προκύπτει από την έρευνα του Κέντρου Αριστείας Οικογενειακών Επιχειρήσεων της ΕΥ (ΕΥ Global Family Business Center of Excellence).
Η έκθεση Family business philanthropy – creating lasting impact through values and legacy, που ερεύνησε τις απόψεις 525 ιδιοκτητών και διαχειριστών οικογενειακών επιχειρήσεων σε 21 χώρες, εξέτασε, επίσης, τον τρόπο με τον οποίο αυτές οι επιχειρήσεις προσεγγίζουν τη φιλανθρωπία, τους παράγοντες που επηρεάζουν τις σχετικές αποφάσεις τους, το ρόλο των κινήτρων της πολιτείας και τους τρόπους μέτρησης και αξιολόγησης της απόδοσης της φιλανθρωπικής δράσης.
Κεντρικός ο ρόλος των επενδύσεων με κοινωνικό αντίκτυπο
Σχεδόν οι μισοί (44%) από τους ιδιοκτήτες και διαχειριστές οικογενειακών επιχειρήσεων που συμμετείχαν στην έρευνα δηλώνουν ότι έχουν ενεργό ρόλο σε επενδύσεις με κοινωνικό αντίκτυπο, δηλαδή επενδύσεις οι οποίες θέτουν σκόπιμα συγκεκριμένους κοινωνικούς στόχους, παράλληλα με την οικονομική τους απόδοση. Κατά μέσο όρο, οι οικογενειακές επιχειρήσεις παγκοσμίως επενδύουν το 3,1% του πλούτου τους σε επενδύσεις με κοινωνικό αντίκτυπο, με τις επιχειρήσεις στη Μέση Ανατολή (3,5%), την Ευρώπη και την Ασία (3,4%) να ηγούνται αυτής της τάσης.
Παράλληλα, η πλειοψηφία των ιδιοκτητών και διαχειριστών των οικογενειακών επιχειρήσεων αντιλαμβάνονται την υποστήριξη της πολιτείας προς τις επενδύσεις με κοινωνικό αντίκτυπο ως καλύτερη (28%), ή παρόμοια (62%) με τη στήριξη προς την παραδοσιακή φιλανθρωπία, παρά το γεγονός ότι στην πραγματικότητα μόνο μία χώρα, το Ηνωμένο Βασίλειο, έχει εισαγάγει συγκεκριμένη νομοθεσία για να τις διευκολύνει και να τις ενθαρρύνει.
Ποιοι διαχειρίζονται τη φιλανθρωπική δράση των οικογενειακών επιχειρήσεων;
Ο τρόπος οργάνωσης και διαχείρισης της φιλανθρωπίας από τις οικογενειακές επιχειρήσεις ποικίλλει. Το 70% των ιδιοκτητών οικογενειακών επιχειρήσεων οργανώνει τις φιλανθρωπικές του δράσεις μέσω ενός ειδικού οικογενειακού σχήματος, με το 40% να χρησιμοποιεί ένα οικογενειακό ίδρυμα ή καταπίστευμα και το 30% να λειτουργεί μέσω ενός οικογενειακού γραφείου. Ωστόσο, το 50% των ερωτηθέντων δηλώνει ότι οι φιλανθρωπικές δράσεις μπορούν να οργανωθούν και απευθείας, μέσω της οικογενειακής επιχείρησης. Τα άτομα τα οποία εμπλέκονται στη διαχείριση της φιλανθρωπικής δράσης της οικογένειας είναι κατά κανόνα ενεργά και στην επιχείρηση, ιδίως ως Διευθύνοντες Σύμβουλοι (40%) ή ως μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου (40%). Μόνο το 15% των ερωτηθέντων αναφέρει ότι μέλη της οικογένειας που δε δραστηριοποιούνται στην επιχείρηση, εμπλέκονται στις φιλανθρωπικές δραστηριότητές της.
Σε ό,τι αφορά στην αξιολόγηση της επιτυχίας, περισσότεροι από τους μισούς (56%) ιδιοκτήτες οικογενειακών επιχειρήσεων επιβλέπουν προσωπικά την πρόοδο και την αποτελεσματικότητα των φιλανθρωπικών τους έργων. Οι πολύ μικρές και οι πολύ μεγάλες οικογενειακές επιχειρήσεις ασκούν μεγαλύτερο οικογενειακό έλεγχο, σε σχέση με τις μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις. Παρά το επίπεδο της προσωπικής αυτής ανάμιξης στον έλεγχο, το 59% των ιδιοκτητών-διαχειριστών θα ήθελε να ενισχύσει περαιτέρω την ικανότητα να αξιολογεί τη φιλανθρωπική δράση.
Οι κυβερνήσεις βοηθούν ή δυσχεραίνουν τη φιλανθρωπία;
Οι συμμετέχοντες στην έρευνα αναφέρουν ότι ο ρόλος των κινήτρων της πολιτείας και του ρυθμιστικού περιβάλλοντος αποτελεί βασικό καταλύτη για τη φιλανθρωπία των οικογενειακών επιχειρήσεων. Στις περισσότερες χώρες, η φορολογία φαίνεται να θεωρείται ως βασικός παράγοντας τόσο για τη φιλανθρωπία, όσο και για τις επενδύσεις με κοινωνικό αντίκτυπο. Σε χώρες όπου η νομοθεσία προάγει φορολογικές ελαφρύνσεις για τις χορηγίες, οι οικογενειακές επιχειρήσεις είναι πιο πιθανό να προχωρήσουν σε φιλανθρωπικές δραστηριότητες. Η αντίληψη ως προς την υποστήριξη της πολιτείας για τη φιλανθρωπική δράση των εταιρειών, διαφοροποιείται σημαντικά από χώρα σε χώρα. Ενώ στη Γερμανία και τη Γαλλία, η συντριπτική πλειοψηφία των ερωτηθέντων (92% και 90%, αντίστοιχα) πιστεύει ότι λαμβάνει φορολογικές ελαφρύνσεις για τη φιλανθρωπική του δράση, μόλις το 33% των ιδιοκτητών των οικογενειακών επιχειρήσεων στην Αυστραλία έχει την ίδια αίσθηση.
Ο Ανδρέας Χατζηδαμιανού, επικεφαλής της ΕΥ Ελλάδος για την Οικογενειακή Επιχειρηματικότητα, παρατηρεί σχετικά: “Στη σημερινή δύσκολη συγκυρία, η ανάγκη για φιλανθρωπική δράση των επιχειρήσεων στη χώρα μας είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Οι Έλληνες επιχειρηματίες έχουν την ευκαιρία να ακολουθήσουν το λαμπρό παράδειγμα πρωτοπόρων προκατόχων τους του 19ου και του 20ου αιώνα, οι οποίοι άφησαν το αποτύπωμά τους στη χώρα. Η πολιτεία, από την πλευρά της, θα πρέπει να ενισχύσει τις εταιρείες με φορολογικά και άλλα κίνητρα, ούτως ώστε η φιλανθρωπική διάθεσή τους να έχει το μεγαλύτερο δυνατό αντίκτυπο.
Ενώ η έκθεση αναδεικνύει ότι η φιλανθρωπία των οικογενειακών επιχειρήσεων είναι ένας χώρος με ποικιλομορφία και διαρκή εξέλιξη, η συνεργασία μας με οικογενειακές επιχειρήσεις δείχνει ότι οι περισσότερες θεωρούν τη φιλανθρωπία ως ένα βασικό στοιχείο διατήρησης δυνατών οικογενειακών δεσμών από γενιά σε γενιά. Η εστίαση στη φιλανθρωπία καταδεικνύει στην πράξη τις βασικές αξίες της οικογένειας, τους επιτρέπει να προσφέρουν στις κοινότητες που θεωρούν οικίες και βοηθά τις νεότερες γενιές να ασχοληθούν με την οικογενειακή επιχείρηση»”
