του Δημήτρη ΤΣΙΓΚΟΥ*
Ξαφνικά, εκεί που δεν υπήρχε τίποτα, η Ελλάδα γέμισε incubators, accelerators και άλλα ευφάνταστα στην ονομασία τους προγράμματα για την προώθηση της “νεοφυούς επιχειρηματικότητας”. Έχουμε πολύ περισσότερα τέτοια προγράμματα από όσα χρειαζόμαστε. Από τη Γενική Γραμματεία Νέας Γενιάς μέχρι το Δήμο Αθηναίων και άλλους φορείς, εκατομμύρια ευρώ ανακοινώνονται πως θα διατεθούν για τον ιερό σκοπό της ενίσχυσης των start-ups!
Θα αναρωτηθείτε, “πως μπορεί να σε ενοχλεί αυτό;”. Με ενοχλεί πολύ η ουσία, όχι το φαίνεσθαι. Η ουσία είναι πως το γνωστό κρατικοδίαιτο κατεστημένο, αυτό που μάθαμε να λέμε “ιδιωτικοδημόσιο τομέα”, έχει βρει νέο πεδίον δόξης λαμπρό: Την (υποτιθέμενη) ενίσχυση της επιχειρηματικότητας!
Μεταξύ σοβαρού και αστείου μπορώ να πω ότι το μόνο ίσως θετικό που βλέπω στην κίνηση αυτή είναι πράγματι η χρήση του όρου “νεοφυής επιχείρηση” για να περιγράψει τα start-ups, ο οποίος εισήχθη από την ΕΕΝΕ και συγκριμένα τον Γενικό Γραμματέα της Γιώργο Παπαδόπουλο. Είναι εξάλλου γνωστό πως όποιος ονομάζει τα πράγματα, συνήθως καθορίζει και την εξέλιξή τους.
Αν ψάξετε λοιπόν λίγο καλύτερα, πίσω από την κουρτίνα της “αφιλοκερδούς προσπάθειας” θα δείτε τους ίδιους ανθρώπους που επί δεκαετίες “αξιοποιούν” εθνικά και κοινοτικά κονδύλια. Θα δείτε προκηρύξεις απίστευτες. Έφτασαν να ζητούν ..15ετή εμπειρία σε προγράμματα ενίσχυσης start-ups, όταν το 1998 καλά-καλά δεν χρησιμοποιούνταν η ορολογία αυτή – ειδικά στην Ελλάδα. Μάθαμε ακόμα πως οι … διαφημιστικές εταιρείες είναι οι πλέον ειδικές για τα προγράμματα αυτά και πολλά άλλα ευτράπελα.
Το Β’ και το Γ’ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης αντί να δημιουργήσουν την οικονομία της συνεργασίας και της δημιουργικότητας, διασπαθίστηκαν εν πολλοίς στα “σεμινάρια”, προς άγραν “εργασιακής σταθερότητας” και σε τήρηση του ακλόνητου κοινωνικού συμβολαίου: Εσύ (πολίτη) θα με ψηφίζεις και εγώ (κράτος) θα σε “εξασφαλίζω”. Ποιος δεν θυμάται το όργιο που είχε γίνει με τα επιδοτούμενα σεμινάρια; Ποιος ξέχασε ότι το πρόγραμμα “ψηφιακό άλμα”, για venture capital σε high tech, το 2008 ακυρώθηκε ενώ προωθήθηκαν τα προγράμματα … “e-Μηχανικοί”, “e-Γονείς” και η διανομή των netbooks για τους μαθητές; Δυστυχώς ή ευτυχώς, είμαστε πολλοί αυτοί που τα θυμόμαστε καλά.
Υποτίθεται πως το Δ’ ΚΠΣ, αυτό που όλοι μάθαμε σαν “ΕΣΠΑ”, θα ήταν σε διαφορετική βάση. Πράγματι, άλλαξε ο Μανωλιός και έβαλε τα ρούχα του … διαφορετικός. Υπάρχει λοιπόν ένα φαινόμενο που θα το έλεγα “τα νέα ΚΕΚ και ΙΕΚ” ή ίσως “τα νέα σεμινάρια”. Η πλάκα είναι πως πολλές από τις προκηρύξεις που ανέφερα για “acceleration programs” στην πραγματικότητα φωτογραφίζουν κάποια ΚΕΚ για υποψηφίους αναδόχους. Με άλλα λόγια, πάμε για τα “νέα σεμινάρια” όχι μόνο de facto αλλά και de jure.
Στην εποχή του ΕΣΠΑ λοιπόν, ειδικά με το άγχος της απορρόφησης, οι “εκπαιδεύσεις” δεν λέγονται πια “σεμινάρια” αλλά “acceleration programs”, άσε που πολλές φορές συμπληρώνονται και με πενταήμερη εκδρομή στη Ρόδο! – Sorry, στο “silicon valley” εννοώ. Είμαι βέβαιος πως σε λίγο καιρό, τα ταξιδιωτικά γραφεία που τώρα παίζουν Κωνσταντινούπολη και Αγίους Τόπους, θα βάλουν στους προορισμούς τους και “Πανόραμα Σίλικον Βάλλεϋ – Πάλο Άλτο – Μάουντεν Βιού”.
Ζούμε στη χώρα του παραλόγου, στη χώρα του “ότι δηλώσεις, είσαι”. Είναι όμως κρίμα μεγάλο την στιγμή που βρισκόμαστε μια ανάσα πριν την απόλυτη καταστροφή να επιτρέπουμε σαν κοινωνία την ύπαρξη τέτοιων φαινομένων. Είναι έγκλημα τόσο προς την κοινότητα των start-ups όσο και προς τις επόμενες γενιές.
Τα κάθε λογής υποτιθέμενα “accelerators”, τα “νέα ΚΕΚ” και τα “νέα σεμινάρια” δηλαδή, πρέπει να αποτελέσουν μια μικρή κωμική παρένθεση στην προσπάθεια που γίνεται από τόσους πολλούς, οι οποίοι σύντομα θα είναι εντυπωσιακά περισσότεροι, για την ανάπτυξη ενός ισχυρού start-up ecosystem στην Ελλάδα. Δεν υπάρχει κανένας άλλος δρόμος για τη χώρα, μόνη διέξοδος είναι η ανάπτυξη της οικονομίας της συνεργασίας και της δημιουργικότητας.
Αν η κοινότητα των start-ups δεν αντιδράσει τώρα και δυναμικά εναντίον όλων αυτών που την εκμεταλλεύονται για να πλουτίσουν δίχως να προσφέρουν τίποτα ουσιαστικό, θα έχει διαπράξει ένα πολύ μεγάλο λάθος.
Υπό τις παρούσες κρίσιμες συνθήκες όμως, λάθος που επαναλαμβάνεται πολλοστή φορά, πλέον είναι ασυγχώρητο.
* ο Δημήτρης Τσίγκος, είναι πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Νεοφυών Επιχειρήσεων και της Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Νέων Επιχειρηματιών.
