του Δημητρίου ΠΟΓΚΑ
Τις αλλαγές που θα επιφέρει στη λειτουργία των ηλεκτρονικών καταστημάτων και των παραγγελιών εξ αποστάσεως η εναρμόνιση της εθνικής νομοθεσίας με την Ευρωπαϊκή Οδηγία 2011/83/ΕΕ παρουσίασαν οι νομικοί Πέννυ Κοντογεώργου και Μίνα Ζούλοβιτς και η προϊστάμενη τμήματος της γενικής γραμματείας Καταναλωτή Δήμητρα Κυριακοπούλου, σε μία ειδική εσπερίδα που διοργάνωσε ο Ελληνικός Σύνδεσμος Ηλεκτρονικού Εμπορίου (GRECA).
Ουσιαστικώς, η οδηγία αναφέρεται στην προστασία των δικαιωμάτων του καταναλωτή (B2C πωλήσεις, και όχι προς άλλες επιχειρήσεις) όταν προχωρά σε μία εξ αποστάσεως ή εκτός εμπορικού καταστήματος αγορά αγαθών ή υπηρεσιών (αφορά δηλαδή στις online και όχι στις offline πωλήσεις) και με την νέα ρύθμιση αυτών των δικαιωμάτων επηρεάζονται οι υποχρεώσεις των ηλεκτρονικών εμπόρων.
Σημειώνεται ότι η οδηγία αφορά και στις 28 χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (οι ρυθμίσεις δηλαδή που την διέπουν ισχύουν σε όλη την ΕΕ), ωστόσο όπως αναφέρθηκε στην εκδήλωση δεν την έχουν εναρμονίσει όλες οι χώρες με το εθνικό δίκαιο, κάτι για το οποίο η προθεσμία εκπνέει τον Ιούνιο, οπότε και τίθενται σε εφαρμογή οι νέες ρυθμίσεις.
Αρχικά, η Πέννυ Κοντογεώργου παρουσίασε τις αλλαγές που επέρχονται σε όλη τη διαδικασία μέχρι και την οριστική παραγγελία εκ μέρους του καταναλωτή:
– Υποχρέωση ενημέρωσης του καταναλωτή για τα κύρια χαρακτηριστικά των αγαθών/υπηρεσιών, τη συνολική τιμή τους, τη διάρκεια της σύμβασης, τους τυχόν περιορισμούς παράδοσης, τα μέσα πληρωμής και τα επιπλέον κόστη αμέσως πριν την επιβεβαίωση υποβολής της παραγγελίας και πριν την ολοκλήρωση της αγοράς.
– Προσθήκη ένδειξης “παραγγελία με υποχρέωση πληρωμής” στο κουμπί “παραγγελία” ώστε ο καταναλωτής να ενημερωθεί με τον πλέον σαφή τρόπο ότι η παραγγελία του συνεπάγεται υποχρέωση πληρωμής.
– Επιτρέπεται η είσπραξη ολόκληρου ή μέρους της αξίας των αγαθών/υπηρεσιών πριν από την παράδοση ή παροχή τους.
– Ο κίνδυνος βλάβης ή απώλειας των αγαθών μέχρι την παραλαβή από τον ίδιο τον καταναλωτή ή τρίτο που έχει υποδείξει βαραίνει τον έμπορο.
– Απαγορεύεται η χρέωση από τον έμπορο του μέσου πληρωμής (πχ. αντικαταβολή) με επιπλέον δαπάνη από το κόστος χρήσης του, ώστε να αποκομίζει οικονομικό όφελος από αυτή τη δαπάνη.
– Απαιτείται η ρητή συγκατάθεση του καταναλωτή για οποιαδήποτε πρόσθετη χρέωση, αλλά απαγορεύεται η προεπιλεγμένη συγκατάθεση (πχ. μέσω pre-ticked boxes) ως προσπάθεια υφαρπαγής της.
– Ο χρόνος παράδοσης συμφωνείται μεταξύ των δύο μερών, αλλά έλλειψη ενημέρωσης για τον χρόνο παράδοσης συνεπάγεται υποχρεωτική παράδοση εντός 30 ημερών. Για μη εκπλήρωση της παράδοσης στο συμφωνημένο χρόνο δίνεται (με εξαιρέσεις) εύλογη προθεσμία σε ορισμένο χρόνο.
– Υποχρέωση άμεσης και συνεχούς πρόσβασης του καταναλωτή στις ακόλουθες πληροφορίες: επωνυμία του φορέα παροχής της υπηρεσίας και γεωγραφική διεύθυνση εγκατάστασής του, στοιχεία ταχείας επαφής και άμεσης και ουσιαστικής επικοινωνίας
– αριθμός εγγραφής στο εμπορικό μητρώο
– Υποχρέωση αποδεικτικού κατάρτισης σύμβασης το αργότερο μέχρι την παράδοση και μόνο σε σταθερό μέσο (USB, CD-ROM, DVD) με την αναφορά του συνόλου των απαιτούμενων πληροφοριών.
Με βάση αυτές τις αλλαγές, η Π. Κοντογεώργου τόνισε ότι οι επόμενες κινήσεις στις οποίες πρέπει να προχωρήσουν τα ηλεκτρονικά καταστήματα και οι ηλεκτρονικοί έμποροι αφορούν σε:
– Αλλαγή των όρων χρήσης τους
– Προσαρμογή των ιστοσελίδων τους
– Προσαρμογή της διαδικασίας ολοκλήρωσης αγοράς
– Προσαρμογή των συστημάτων πληρωμών
– Προσαρμογή των αποθηκών τους
– Προσαρμογή των συνεργασιών τους με μεταφορείς
Από την πλευρά της, η Μίνα Ζούλοβιτς αναφέρθηκε στις αλλαγές που δημιουργούνται σε ό,τι αφορά στην παράδοση των προϊόντων και στην άσκηση του δικαιώματος υπαναχώρησης από την πλευρά του καταναλωτή:
– Τον κίνδυνο βλάβης ή απώλειας των προϊόντων μέχρι τη φυσική κατοχή τους από τον καταναλωτή ή τρίτον που έχει ορίσει ο καταναλωτής φέρει ο προμηθευτής, με εξαίρεση στην περίπτωση που ο μεταφορέας έχει ενταλθεί από τον καταναλωτή.
– Η υποχρέωση παράδοσης ορίζεται εντός του χρόνου που έχει συμφωνηθεί με το αργότερο τις 30 ημέρες. Σε περίπτωση καθυστέρησης, ο καταναλωτής ορίζει πρώτα εύλογο χρόνο παράδοσης, αλλιώς καταγγέλλει τη σύμβαση. Σε περίπτωση που η συγκεκριμένη ημερομηνία παράδοσης είναι σημαντική, ο καταναλωτής μπορεί να καταγγείλει αμέσως τη σύμβαση. Ο προμηθευτής οφείλει να επιστρέψει τα χρήματα που είχαν πληρωθεί βάσει της σύμβασης χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση.
– Η ελάχιστη προθεσμία για την άσκηση του δικαιώματος υπαναχώρησης από την πλευρά του καταναλωτή ορίζεται στις 14 ημερολογιακές ημέρες. Εάν ο καταναλωτής δεν έχει ενημερωθεί προηγουμένως για το δικαίωμά του αυτό τότε η προθεσμία ορίζεται στους 12 μήνες. Για το δικαίωμα της υπαναχώρησης ισχύουν εξαιρέσεις (πχ. αγαθά που λήγουν ή μπορεί να αλλοιωθούν, αποσφραγισμένα προϊόντα που δεν επιστρέφονται για λόγους υγιεινής, προϊόντα κατασκευασμένα μετά από ειδική παραγγελία του πελάτη και άλλες εξαιρέσεις).
– Το δικαίωμα υπαναχώρησης ασκείται μέσω υποδείγματος αίτησης υπαναχώρησης που παρέχει ο προμηθευτής. Αν το ασκήσει με ηλεκτρονικό τρόπο, ο προμηθευτής υποχρεώνεται να επιβεβαιώσει την παραλαβή του, ενώ για την έγκυρη άσκηση, η αποστολή της δήλωσης υπαναχώρησης θα πρέπει να γίνει πριν τη λήξη της προθεσμίας.
– Μετά την άσκηση της υπαναχώρησης, ο προμηθευτής οφείλει να επιστρέψει κάθε πληρωμή και δαπάνη παράδοσης εντός 14 ημερών από την ημερομηνία ενημέρωσης για την υπαναχώρηση. Ο προμηθευτής έχει δικαίωμα να παρακρατήσει το τίμημα μέχρι να λάβει πίσω τα προϊόντα ή μέχρι ο καταναλωτής να αποστείλει απόδειξη παράδοσής τους.
– Η επιστροφή χρημάτων γίνεται με τα ίδια μέσα πληρωμής που χρησιμοποίησε ο καταναλωτής για την πληρωμή του τιμήματος και απαγορεύεται να μετακυλισθούν σε αυτόν οι δαπάνες που προκύπτουν από την επιστροφή των χρημάτων.
– Ο καταναλωτής υποχρεώνεται να επιστρέψει τα προϊόντα εντός 14 ημερών από την άσκηση του δικαιώματος υπαναχώρησης και επιβαρύνεται μόνο με το άμεσο κόστος επιστροφής των προϊόντων.
– Ο καταναλωτής ευθύνεται για τυχούσα μείωση της αξίας των αγαθών όταν είναι αποτέλεσμα διαχείρισής τους πέραν της διαπίστωσης της φύσης, των χαρακτηριστικών και της λειτουργίας τους.
– Ειδική ρύθμιση για το δικαίωμα υπαναχώρησης σχετικά με την παροχή υπηρεσιών, η οποία μπορεί να ξεκινήσει κατά τη διάρκεια υπαναχώρησης εφόσον ο προμηθευτής έχει απαιτήσει από τον καταναλωτή να συμφωνήσει ρητώς σε αυτό.
Η Μ. Ζούλοβιτς τόνισε ότι οι συγκεκριμένες αλλαγές προσφέρουν μία σημαντική ευκαιρία στους ηλεκτρονικούς εμπόρους της Ελλάδας να αναπτύξουν τις δραστηριότητές του στην ΕΕ, καθώς για πρώτη φορά οι ρυθμίσεις θα αφορούν σε όλα τα κράτη-μέλη και άρα θα έχουν τη δυνατότητα να προσαρμοστούν πιο εύκολα στις τοπικές αγορές (με την υποσημείωση βεβαίως ότι ισχύουν και οι εκάστοτε εθνικές νομοθεσίες) και τους προέτρεψε σε συνεργασία με τα υπόλοιπα στελέχη των επιχειρήσεών τους να ετοιμάσουν νέες στρατηγικές που θα τους επιτρέψουν να αξιοποιήσουν τις νέες ρυθμίσεις προς την ανάπτυξή τους.
Όπως σημείωσαν, πάντως, οι δύο νομικοί οι αλλαγές που παρουσιάστηκαν, δεν αποτελούν το σύνολο των υποχρεώσεων των ηλεκτρονικών καταστημάτων, ενώ περιγράφουν ένα μέρος μόνο των δικαιωμάτων των καταναλωτών και όχι το σύνολό τους.
Μπορείτε να κατεβάσετε ολόκληρο το ΦΕΚ για την προσαρμογή της εθνικής νομοθεσίας προς την ευρωπαϊκή Οδηγία πατώντας εδώ
