Πόρους 3,8 δισ. ευρώ για την επιχειρηματικότητα και την ανταγωνιστικότητα προβλέπει η πρόταση του υπ. Ανάπτυξης για το νέο ΕΣΠΑ προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία κατατέθηκε την Δευτέρα.
Ο σχεδιασμός για το νέο ΕΣΠΑ έχει στηριχθεί σε μελέτη του ΚΕΠΕ, στη μελέτη “Greece 10 Years Ahead” της McKinsey και στη μελέτη του ΙΟΒΕ για ένα νέο αναπτυξιακό πρότυπο.
Η κοινοτική συνδρομή στο νέο ΕΣΠΑ για την περίοδο 2014-2020 φθάνει στα 20,8 δισ. ευρώ (με εκτιμώμενη διόρθωση στα 22,8 δισ. το 2016, λόγω της “ρήτρας αναθεώρησης”) και αυτή κατανέμεται ως εξής:
– Ταμείο Περιφεριακής Ανάπτυξης: 8,3 δισ. ευρώ
– Κοινωνικό Ταμείο: 3,8 δισ. ευρώ
– Ταμείο Συνοχής: 3,3 δισ. ευρώ
– Ταμείο Υποδομών: 0,6 δισ. ευρώ
– Εδαφική συνεργασία: 0,2 δισ. ευρώ
– Απασχόληση Νέων: 0,2 δισ. ευρώ
– Αλιεία: 0,3 δισ. ευρώ
– Αγροτική Ανάπτυξη: 4,2 δισ. ευρώ.
Τέσσερις εθνικές προτεραιότητες
Το νέο ΕΣΠΑ ενσωματώνει τις εξής εθνικές προτεραιότητες (με τον περιορισμό ότι οι επιμέρους κατευθύνσεις του σχεδιασμού ακολουθεί σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό τους 11 θεματικούς στόχους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την επερχόμενη προγραμματική περίοδο):
– Ενίσχυση της επιχειρηματικότητας μέσω της δημιουργίας βιώσιμων θέσεων εργασίας σε κλάδους που παρουσιάζουν συγκριτικά πλεονεκτήματα.
– Αντιμετώπιση της κρίσης, καταπολέμηση της φτώχιας και δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.
– Βελτίωση της αποτελεσματικότητας της Δημόσιας Διοίκησης η οποία από την πλευρά της μπορεί να συνεισφέρει στην επίτευξη των άλλων δύο στόχων.
– Ολοκλήρωση βασικών υποδομών αλλά και μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος.
Το ΕΣΠΑ για την περίοδο 2014-2020 είναι μικρότερο από το ΕΣΠΑ της περιόδου 2007-2013 (24,3 δισ. ευρώ), ωστόσο είναι αυξημένο από την αρχική πρόταση του Προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου το Νοέμβριο του 2012 για τα κονδύλια (εξαιρουμένων των κονδυλίων της γεωργίας) που ήταν 11,2 δισεκατομμύρια. Από το Νοέμβριο του 2012 μέχρι το Φεβρουάριο του 2013 τα κονδύλια για την Ελλάδα αυξήθηκαν κατά 37%, η μεγαλύτερη αύξηση από οποιαδήποτε άλλη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη διαπραγμάτευση.
Τέσσερα εθνικά προγράμματα
Η πρόταση για το νέο ΕΣΠΑ που έχει κατατεθεί στην Κομισιόν προβλέπει τέσσερα εθνικά επιχειρησιακά προγράμματα:
– Ανταγωνιστικότητα – Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία (3,8 δισ. ευρώ – περίπου 25% του προϋπολογισμού)
Μακράν μεγαλύτερο του σημερινού προγράμματος “Επιχειρηματικότητα και Ανταγωνιστικότητα”, προβλέπει δράσεις για την επιχειρηματικότητα, την καινοτομία, την εξωστρέφεια, έρευνα και τεχνολογία, τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών για τις επιχειρήσεις, τον τουρισμό και τον πολιτισμό, τα δίκτυα ενέργεια, την κατάρτιση και την εκπαίδευση που αφορούν στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και παρεμβάσεις στη Δημόσια Διοίκηση που έχουν άμεση επίπτωση στην ανταγωνιστικότητα.
– Μεταρρύθμιση του Δημοσίου (0,4 δισ. ευρώ – 3%)
Ολοκληρωμένη στρατηγική αλλαγών σε οριζόντιους τομείς που διαπερνούν τις δομές και αφορούν προβλήματα οργάνωσης, διαχείρισης και ελέγχου.
– Περιβάλλον – υποδομές (3,7 δισ. ευρώ – 24%)
Νέες υποδομές αλλά και ολοκλήρωση έργων του προηγούμενου ΕΣΠΑ. Βασικές υποδομές και αναγκαία έργα για την προστασία του περιβάλλοντος που εκπληρώνουν και την εναρμόνιση με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς.
– Εκπαίδευση – Κατάρτιση και Απασχόληση (2 δισ. ευρώ – 13%)
Δράσεις με έμφαση στην προώθηση μέτρων αντιμετώπισης της ανεργίας, καινοτόμα προγράμματα για την ποιοτική αναβάθμιση του εκπαιδευτικού συστήματος και σύνδεση εκπαίδευσης και κατάρτισης με την αγορά εργασίας. Εμπροσθοβαρής προγραμματισμός με έμφαση στα έτη 2014-2015-2016, ώτε να ανασχεθούν τα “εκρηκτικά” ποσοστά ανεργίας, ιδίως στους νέους.
– Το υπόλοιπο 35% (5,4 δισ. ευρώ) θα κατανεμηθεί στα περιφερειακά επιχειρησιακά προγράμματα.
Ανταγωνιστικότητα και επιχειρηματικότητα
Οι τομείς προτεραιότητας για το πρόγραμμα ανταγωνιστικότητας και επιχειρηματικότητας είναι:
– Τουρισμός γενικά, αλλά και ειδικότερες μορφές τουρισμού. Σε αυτό θα υπάρξει εξειδίκευση με βάση τις συνεννοήσεις που θα γίνουν με το ΣΕΤΕ και με το Υπουργείο Τουρισμού.
– Αγροτοδιατροφικός τομέας: Συγκεκριμένες δράσεις σε συνεργασία και με το Υπουργείο Γεωργίας
– Logistics: Διαμόρφωση εθνικής στρατηγικής για τα Logistics.
– Περιβαλλοντική βιομηχανία: Βιομηχανία που συνδυάζει ταυτόχρονα δυο στόχους: την προστασία του περιβάλλοντος αλλά και τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
– Υγεία: Τα φαρμακευτικά συνολικά, είτε με την έννοια της βιοτεχνολογίας, είτε με την έννοια των generics. Τουρισμός υγείας, υπηρεσίες υγείας.
– Παραγωγή και εξοικονόμηση ενέργειας.
– Τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών. Αξιοποίηση σχετικής συνεργασίας με το Ισραήλ, που έχει δείξει πως μπορεί κανείς να προχωρήσει στον τελευταίο τομέα.
– Δημιουργικές βιομηχανίες που αφορούν σε τομείς όπως είναι το ελληνικό design και στο χώρο του πολιτισμού.
– Οι δαπάνες για την καινοτομία διπλασιάζονται στο καινούργιο ΕΣΠΑ και ανεβαίνουν από το 4% επί του συνόλου του προϋπολογισμού στο 8%.
– Ιδιαίτερη έμφαση στην υποστήριξη των εξωστρεφών και εξαγωγικών επιχειρήσεων.
Περιφερειακά προγράμματα
Μετά από συνεννόηση με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάθε Περιφέρεια αποκτά το δικό της πρόγραμμα, για λόγους απλούστερης διαχείρισης. Το πρόγραμμα κάθε Περιφέρειας δε θα έχει μόνο δράσεις του Ευρωπαϊκού Ταμείου Περιφερειακής Ανάπτυξης, όπως συμβαίνει στο παρόν ΕΣΠΑ, αλλά θα είναι πολυτομεακό και πολυταμειακό (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο – 900 εκατ. ευρώ, Αγροτική Ανάπτυξη – 1/3 του κονδυλίου).
Κάθε Περιφέρεια θα μπορεί να κάνει έργα τεχνικά, έργα που αφορούν στον τομέα της επιχειρηματικότητας, έργα του Κοινωνικού Ταμείου και έργα αγροτικής ανάπτυξης.
Ενώ μέχρι τώρα οι Περιφέρειες, διαχειρίζονταν το 22% των πόρων του ΕΣΠΑ, οι 13 Ελληνικές Περιφέρειες στη νέα προγραμματική περίοδο θα διαχειριστούν το 35% των πόρων του ΕΣΠΑ.
Διαχείριση του ΕΣΠΑ
– Σε κεντρικό επίπεδο θα δημιουργηθεί μια νέα Επιτελική Μονάδα ΕΣΠΑ σε κάθε Υπουργείο, ενώ θα υπάρχουν τέσσερις Διαχειριστικές Αρχές και μία Αρχή Τεχνικής Βοήθειας.
– Οι προτάσεις για προγράμματα υπό το ΕΣΠΑ θα γίνονται από το καθ’ ύλην αρμόδιο υπουργείο. Η Διαχειριστική Αρχή θα σχεδιάζει το πρόγραμμα σε συμμόρφωση με τους κοινοτικούς κανονισμούς, ενώ την ευθύνη της υλοποίησης των προγραμμάτων θα έχουν οι Επιτελικές Μονάδες σε συνεργασία με τους φορείς υλοποίησης.
Χρονοδιαγράμματα
Τελική έγκριση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του γενικού πλαισίου του ΕΣΠΑ αναμένεται στο τέλος Φεβρουαρίου του 2014. Στη συνέχεια θα ακολουθήσει η σταδιακή υποβολή από το υπ. Ανάπτυξης των νέων Επιχειρησιακών Προγραμμάτων στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως το Μάρτιο του 2014. Η έγκριση των προγραμμάτων υπολογίζεται στο τέλος του πρώτου εξαμήνου του 2014.
Το υπ. Ανάπτυξης εγγυήθηκε την ομαλή μετάβαση από το προηγούμενο στο νέο ΕΣΠΑ και συνέχιση της ροής χρηματοδότησης των υφιστάμενων προγραμμάτων.
Προσδοκώμενα οφέλη
Τα προσδοκώμενα οφέλη από το νέο ΕΣΠΑ της περιόδου 2014-2020:
– Να συνεισφέρει το ΕΣΠΑ στην επίτευξη του στόχου όπως προκύπτει από τη μελέτη της McKinsey για προστιθέμενη αξία 48 δισεκατομμυρίων ευρώ ετησίως και 640.000 νέων θέσεων εργασίας ως το 2020.
– Να καλύψει τις αυξημένες κοινωνικές ανάγκες: Υποστήριξη ανέργων, βρεφονηπιακοί σταθμοί κτλ.
– Αύξηση των επενδύσεων σε έρευνα και τεχνολογία από 0,67% του ΑΕΠ σε 0,90% έως το 2020.
– Ολοκλήρωση του βασικού διευρωπαϊκού, οδικού και σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας.
– Ολοκλήρωση των εγκαταστάσεων ΧΥΤΥ και όλων των άλλων εγκαταστάσεων για την ολοκληρωμένη διαχείριση των απορριμμάτων με πλήρη εναρμόνιση με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς.
Συμβούλιο Καινοτομίας
Χτες, Τρίτη, το υπ. Ανάπτυξης ανακοίνωσε τη σύσταση Συμβουλίου Καινοτομίας, με συμμετοχή εκπροσώπων του επιχειρηματικού κόσμου και της επιστημονικής κοινότητας.
Το Συμβούλιο θα έχει συμβουλευτικό και συντονιστικό ρόλο για την εφαρμογή της πολιτικής προώθησης της καινοτομίας. Θα εισηγείται τη λήψη μέτρων προς την κυβέρνηση, ενώ θα αποτελεί και σημείο επαφής των επιχειρήσεων και της επιστημονικής κοινότητας με την πολιτική ηγεσία. Η απόφαση για τη σύσταση του Συμβουλίου ελήφθη ενόψει και του νέου ΕΣΠΑ, στο οποίο οι δαπάνες για την καινοτομία ως ποσοστό επί του συνολικού προϋπολογισμού θα είναι διπλάσιες σε σύγκριση με το τρέχον πρόγραμμα (από 4 % στο 8 %).
Όλα τα μέλη του Συμβουλίου Καινοτομίας θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους αμισθί.
Η σύνθεση του Συμβουλίου, σύμφωνα με τη σχετική απόφαση του υπουργού Ανάπτυξης και Ανταγωνιστικότητας Κωστή Χατζηδάκη, έχει ως εξής:
-Χρήστος Βασιλάκος, Γενικός Γραμματέας Έρευνας και Τεχνολογίας, καθώς στόχος είναι να υπάρξει στενή συνεργασία με το υπουργείο Παιδείας.
-Γιώργος Ιωάννου, καθηγητής του Οικονομικού Πανεπιστημίου της Αθήνας, πρόεδρος του MBA.
-Βασίλης Κάτσος, διευθύνων σύμβουλος της Pharmathen.
-Άρης Κεφαλογιάννης, διευθύνων σύμβουλος της Γαία Τρόφιμα.
-Αλέξανδρος Κρητικός, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Potsdam.
-Χάρης Κυριαζής, εκτελεστικός αντιπρόεδρος του ΣΕΒ.
-Δημήτρης Λακασάς, πρόεδρος της Αλεξάνδρειας Ζώνης Καινοτομίας Θεσσαλονίκης, πρόεδρος του Συνδέσμου Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος.
-Κωστής Παπαδημητρακόπουλος, διευθύνων σύμβουλος της Globo, πρόεδρος του Συνδέσμου Εταιρειών Κινητών Εφαρμογών Ελλάδας.
-Γιάννης Παπαδόπουλος, πρόεδρος της Ένωσης Ελληνικών Εταιρειών Επιχειρηματικών Κεφαλαίων, διευθύνων σύμβουλος της Attica Ventures και Συντονιστής Καινοτομίας.
-Παναγιώτης Παπασταματίου, μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Επιστημονικής Εταιρίας Αιολικής Ενέργειας και διευθυντής Ανάπτυξης της ΕΝΤΕΚΑ.
-Δημήτρης Πτωχός, Διευθυντής Στρατηγικού Σχεδιασμού στο Γραφείο του Πρωθυπουργού.
-Κώστας Φωτάκης, Πρόεδρος του Ιδρύματος Τεχνολογίας και Έρευνας Κρήτης.
