Εικόνα σταθερότητας παρουσιάζει η ελληνική οικονομία κατά το τρίτο τρίμηνο του 2014, σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, σύμφωνα με την τριμηνιαία έκθεση για την ελληνική οικονομία που δημοσίευσε σήμερα το ΙΟΒΕ.
Σύμφωνα με την έκθεση, τα κύρια χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας δεν έχουν μεταβληθεί αισθητά σε σχέση με το προηγούμενο τρίμηνο, και παρατηρείται μια εξισορρόπηση, ενώ εκτιμάται ότι είναι εφικτός ένας θετικός ρυθμός ανάπτυξης συνολικά για το τρέχον έτος, κυρίως λόγω μείωσης της πτώσης της εγχώριας κατανάλωσης, και αύξησης των εξαγωγών υπηρεσιών.
Ωστόσο, παραμένει πολύ ασθενής η δυναμική τόσο στις επενδύσεις όσο και στις εξαγωγές αγαθών.
Η έκθεση επισημαίνει επίσης ότι η εξισορρόπηση της οικονομίας είναι εξαιρετικά σημαντική και αποτελεί τη βάση για κάθε περαιτέρω βελτίωση που δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να τεθεί σε κίνδυνο. “Όσο υπάρχουν αναποφασιστικότητα, αμφιθυμία, έλλειψη συναίνεσης και καθυστερήσεις στην εφαρμογή των απαραίτητων δομικών μεταρρυθμίσεων, τόσο θα υπάρχει αδυναμία προσέλκυσης επενδύσεων και αύξησης των εξαγωγών και φυσικά αδυναμία επίτευξης υψηλών ρυθμών ανάπτυξης και μείωσης της ανεργίας”, όπως αναφέρει.
Αυξημένη η ύπαρξη κινδύνων
Η έρευνα του ΙΟΒΕ καταγράφει και μια σειρά κινδύνων όπως:
– Υποχώρηση των προοπτικών ανάπτυξης διεθνώς και ειδικότερα στην Ευρώπη.
– Καθυστέρηση δομικών μεταρρυθμίσεων: αυξάνεται ο κίνδυνος ανατροπής της ισορροπίας που έχει επιτευχθεί.
– Από τις ευρωεκλογές και μετά έχει κυριαρχήσει σταδιακά στον πολιτικό διάλογο η πρόθεση αναίρεσης των κύριων χαρακτηριστικών της οικονομικής πολιτικής.
Ειδικότερα, σύμφωνα με την έκθεση δημιουργήθηκε η εικόνα ότι:
– δεν υπάρχει η πρόθεση ή δυνατότητα εφαρμογής και εμβάθυνσης των δομικών μεταρρυθμίσεων
– στο επίπεδο της δημοσιονομικής ισορροπίας, η πίεση για άκριτες μειώσεις φόρων μπορεί να δημιουργήσει μελλοντικούς κινδύνους
– στο επίπεδο της εξωτερικής χρηματοδότησης δόθηκε μεγάλη έμφαση στην άμεση απεμπλοκή από το μνημόνιο, ακόμη και αν μια τέτοια εξέλιξη μπορεί να συνοδεύεται από πρόσθετο κόστος και ρίσκο.
Ωστόσο, ή έκθεση επισημαίνει ότι παρά τους κινδύνους, ο δρόμος που ανοίγεται για την ελληνική οικονομία μπορεί να είναι πολύ θετικός, υπό όρους, όπως:
– Δημοσιονομική πειθαρχία (απαραίτητο και εύλογο κόστος για παραμονή στο κοινό νόμισμα).
– Ακόμη και μετά τη λήξη της “μνημονιακής” συμφωνίας, η Ελλάδα θα βρίσκεται υπό δημοσιονομική επιτήρηση και συντονισμό με τους εταίρους, όπως άλλωστε και οι άλλες χώρες της Ευρωζώνης.
– Μελλοντικά, και εκτός προγράμματος επίσημης χρηματοδότησης, η αυστηρότερη επιτήρηση και έλεγχος θα προέρχεται από τους ίδιους τους ιδιώτες επενδυτές, δηλαδή από τις “αγορές”.
– Επίτευξη υψηλών ρυθμών ανάπτυξης το συντομότερο δυνατό και για τα επόμενα χρόνια, ώστε να μην εκτροχιασθεί το πρόγραμμα προσαρμογής.
– Ανάγκη για σημαντική αύξηση των επενδύσεων από πολλές και διάφορες πηγές.
Ως προϋπόθεση για την επίτευξη των παραπάνω η έκθεση θεωρεί την ύπαρξη ενός ελάχιστου επίπεδου πολιτικής σταθερότητας και συναίνεσης ως προς τους κύριους στόχους της οικονομικής πολιτικής και επιμονή σε μεταρρυθμίσεις που θα αμβλύνουν τα εμπόδια εισόδου στις αγορές.
Ανάγκη για μια νέα συνεννόηση Ελλάδας και Ε.Ε.
Η έκθεση του ΙΟΒΕ υπογραμμίζει επίσης την ανάγκη για ένα νέο πλαίσιο συνεννόησης μεταξύ Ελλάδας και ΕΕ. Ειδικότερα:
Για τους πιστωτές και τους εταίρους:
– Θα πρέπει να διασφαλισθεί ότι το βάρος εξυπηρέτησης του χρέους θα παραμένει επαρκώς χαμηλό για το προβλέψιμο μέλλον.
– Θα πρέπει να υπάρχει υποβοήθηση κατάλληλων επενδύσεων τόσο για τις απαραίτητες υποδομές όσο και για μακροχρόνιες ιδιωτικές παραγωγικές επενδύσεις.
– Δυνητική πιστωτική υποστήριξη, για χρήση στην περίπτωση που, παρά την επίτευξη μεταρρυθμιστικής προόδου, θα υπάρξει πρόσκαιρη και μη αναμενόμενη δυσχέρεια στη χρηματοδότηση της οικονομίας.
Συνολικά, η έκθεση υπογραμμίζει ότι ο δρόμος μιας αμοιβαίας επωφελούς συμφωνίας με τους Ευρωπαίους εταίρους περνάει μέσα και από την επίτευξη μιας έστω ελάχιστης πολιτικής σταθερότητας και συναίνεσης στη χώρα, η οποία μπορεί να δράσει καταλυτικά για την τελική έξοδο από την κρίση. «Ο εναλλακτικός δρόμος, για επιστροφή στους προ κρίσης κανόνες και συμπεριφορές θα οδηγήσει την ελληνική οικονομία σε μια νέα κρίση, πολύ βαθύτερη και από τη σημερινή», σημειώνεται στην έκθεση.
Ευρωζώνη: “Ψαλίδισμα” της ανάκαμψης
Η έκθεση σημειώνει ότι η παγκόσμια ανάπτυξη σταθεροποιείται, όμως η ανάκαμψη στην Ευρωζώνη αναθεωρείται προς τα κάτω. Ειδικότερα, η έκθεση “βλέπει” τα εξής:
– Ενίσχυση παγκόσμιας οικονομίας το β΄ τρίμηνο 2014: 1,9% (χώρες ΟΟΣΑ), σε σχέση με μόλις +0,4% πέρυσι.
2014 (ΔΝΤ): αύξηση του παγκόσμιου ΑΕΠ στο 3,3% (όσο και το 2013)
– Ανάπτυξη 2,4% στις ΗΠΑ το β’ τρίμηνο 2014 και 2,2% συνολικά στο 2014
– Σταθερότητα στην Ιαπωνία το β’ τρίμηνο και αναθεώρηση πρόβλεψης για ανάπτυξη στο 0,9% (προηγούμενη πρόβλεψη 1,4%) το 2014 που υποστηρίζεται από τη συνεχιζόμενη επεκτατική πολιτική
– Δυσμενής αναθεώρηση για ανάκαμψη Ευρωζώνης: β΄ τρίμηνο 2014 +0,7%, σύνολο 2014 στο + 0,8%
– Σταθερή ανάπτυξη στην Κίνα, 7,5% στο β΄ τρίμηνο 2014, και επιβράδυνση στο 7,4% στο σύνολο του 2014 (από 7,7% το 2013) με βαθμιαία διόρθωση της υπερβολικής πιστωτικής επέκτασης
Οι βασικότεροι κίνδυνοι στην Ευρωζώνη
Ως βασικότερους κινδύνους στην Ευρωζώνη η έκθεση αναφέρει τους εξής:
– Δυσμενείς γεωπολιτικές εξελίξεις σε Ουκρανία και Ρωσία, με κίνδυνο τη διάχυση οικονομικών επιπτώσεων στην ευρύτερη περιοχή.
– Δημοσιονομική παρακολούθηση “άσωτων” κρατών – μελών.
– Υποχώρηση του ευρώ και δυναμικές παρεμβάσεις ΕΚΤ.
Υποχωρεί η ύφεση
Η έκθεση αναφέρει επίσης ότι η ύφεση κατά το τρίτο τρίμηνο του 2014 βρέθηκε στο χαμηλότερο επίπεδο από τα τέλη του 2008. Ειδικότερα, η έκθεση διαπιστώνει τα εξής:
– Οριακή πτώση ΑΕΠ (Απρ. – Ιουν. 2014): -0,3%, έναντι -1,1% στο α’ τρίμ.’14 και -5,0% στο β’ τρίμ.’13 δεύτερη χαμηλότερη μείωση ΑΕΠ από το γ’ τρίμ. ’08
– Ύφεση 0,7% στο α’ εξάμ. φέτος, από 5,0% ένα χρόνο πριν
Σύμφωνα με την έκθεση, η νέα επιβράδυνση προήλθε από:
– Εξασθένιση μείωσης στις επενδύσεις (-4,1% από -11,9% το α’ τρίμ.), λόγω σταθεροποίησης του σχηματισμού παγίου κεφαλαίου
– Διατήρηση σταθερότητας κατανάλωσης νοικοκυριών καθ’ όλο το α’ εξάμηνο του 2014 έναντι -7,6% πέρυσι.
– Διατήρηση εισοδήματος, βελτίωση προσδοκιών καταναλωτών από ευόδωση δημοσιονομικών προσδοκιών – κοινωνικό μέρισμα
– Συνέχιση ισχυρής ανόδου εξαγωγών: 5,3-5,4% για δεύτερο τρίμηνο, αποκλειστικά από εξαγωγές υπηρεσιών (+14,6% στο α΄ εξάμηνο).
Στον αντίποδα, ή έκθεση του ΙΟΒΕ σημειώνει:
– Την κλιμάκωση εισαγωγικής ζήτησης: +4,6% στο β’ τρίμηνο από +2,2% στο προηγούμενο.
– Την αναθέρμανση της κατανάλωσης που διοχετεύεται κυρίως στις εισαγωγές.
– Την πτώση των εξαγωγών στο β’ τρίμηνο (-3,4%) και συνολικά στο α’ εξάμηνο (-1,6%).
– Τη σταθεροποίηση και δημόσιας κατανάλωσης στο β’ τρίμηνο: -0,4% στο α’ εξάμηνο φέτος.
– Την αναβολή προγραμματισμένων μεταρρυθμίσεων στο Δημόσιο τομέα, λόγω εκλογικού κύκλου.
Προβλέψεις για το 2014
Σε ότι αφορά στις προβλέψεις για το σύνολο του 2014, η έκθεση του ΙΟΒΕ επισημαίνει, μεταξύ άλλων, τα εξής:
– Μικρή αύξηση ιδιωτικής κατανάλωσης για πρώτη φορά από το 2008: 0,7%
-Πτώση ανεργίας από εποχική απασχόληση στον τομέα του τουρισμού – προγράμματα ΟΑΕΔ,
– Αποπληθωρισμός και φέτος, ελαφρώς ηπιότερος από πέρυσι
– Συσσώρευση πληρωμών φόρων και μειώσεις σε μισθούς-συντάξεις αποτρέπουν ευρύτερη άνοδο
– Περιορισμένη περιστολή δημόσιας κατανάλωσης: ~ -1,5%
– Καθυστερήσεις στη μεταρρύθμιση του δημόσιου τομέα, λόγω εκλογικού κύκλου – ανασχηματισμού
– Χρονική μετάθεση προγραμματισμένων για φέτος απολύσεων στα τέλη του έτους, εν μέσω αντιδράσεων – διαφωνιών
– Θετική αλλαγή τάσης στις επενδύσεις το τρέχον εξάμηνο, νέα πτώση, αλλά μικρότερης έκτασης (-2-3%)
– Επιτάχυνση ΠΔΕ κατά 30% στο οκτάμηνο Ιανουαρίου – Αυγούστου
– Μερική άρση επιφυλακτικότητας επενδυτών, κυρίως ξένων, μετά τις εκλογές του Μαΐου
Στον αντίποδα, ή έκθεση προβλέπει:
– Παράταση κεφαλαιακής στενότητας έως ότου ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών
– Ανάκαμψη καταναλωτικής ζήτησης προσανατολισμένη κυρίως σε εισαγωγές, υποχωρούν οι εξαγωγές
– Αβεβαιότητα για τις πολιτικές εξελίξεις από τη διαδικασία εκλογής ΠτΔ
– Αισθητή προς τα κάτω αναθεώρηση δραστηριοτήτων ΤΑΙΠΕΔ (από 3,6 δισ. ευρώ. σε 1,5 δισ. ευρώ).
